امید محمدی؛ بازار: آزادسازی واردات خودرو طی ۲ سال گذشته شاید بهترین تصمیم برای نجات بازار خودرو از افزایش قیمت ها بود؛ اما در مرحله اجرا عرضه خودروهای خارجی به بازار نه تنها عامل سرکوب قیمت ها نشد، بلکه با شکاف قیمتی فراوان و ضعف خدمات پس از فروش به دست مشتریان رسید. اکنون با گذشت بیشتر از ۴۵ روز از سال جاری، براساس اخبار منتشره هیچ خودرو جدیدی از گمرکات ترخیص نشده و سامانه ثبت سفارش نیز به تازگی مسدود شده است. تداوم این شرایط در کنار جبر تحریم های ظالمانه می تواند بازار خودرو را بار دیگر مستعد جهش قیمت ها کند، برای بررسی این موضوعات با «بابک صدرایی» کارشناس صنعت خودرو به گفت و گو پرداختیم؛
* با توجه به شرایط فعلی واردات خودرو، آینده خودروهای خارجی در بازار را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا می توان به عرضه بیشتر این محصولات در سال جاری امیدوار بود؟
متاسفانه در وضعیت فعلی کشور که بیشترین فشار تحریم های ظالمانه وجود دارد، تامین بسیاری از کالاهای اساسی و خودرو با چالش های جدی مواجه است. آزادسازی واردات خودرو طی ۲ سال اخیر را می توان یک رویداد تاریخی معرفی کرد؛ چرا که در مقاطعی مانند دهه ۷۰ که وضعیت ارزی و روابط بین المللی کشور مساعدتر بود، واردات خودرو ممنوع بود. اما در شرایط فعلی که ارز کافی برای واردات وجود ندارد و زیرساخت مناسبی نیز برای این مهم ایجاد نشده؛ واردات خودرو بدون استراتژی یا برنامه مدون آزاد شد.
زیرساخت توزیع و عرضه مناسبی برای واردات خودرو نداریم، از سوی وضعیت خدمات پس از فروش این محصولات نیز شفاف نبوده و نیازمند نظارت بیشتر است
* هدف واردات خودرو برای ایجاد رقابت با تولیدکنندگان داخلی بود یا کاهش التهاب و سرکوب قیمت ها در بازار؟
هدف واردات خودرو اگر ایجاد رقابت بود، باید به شکلی فراگیر و با برنامه اجرا می شد. در حال حاضر، ارزان ترین خودروی وارداتی در بازار حدود ۲ میلیارد تومان قیمت دارد که اصلاً در رقابت با محصولات داخلی نیست. زیرا گران ترین خودرو تولید داخل در بازار حدود ۱.۲ میلیارد تومان ارزش دارد. مشکل ما این است که واردات خودرو بیشتر شبیه یک ویترین است، زیرا زیرساخت توزیع و عرضه مناسبی برای واردات خودرو نداریم، از سوی وضعیت خدمات پس از فروش این محصولات نیز شفاف نبوده و نیازمند نظارت بیشتر است.
* شما پیشتر به عدم زیرساخت ها و عرضه خودروهای وارداتی اشاره کردید، شاهد هستیم که سامانه یکپارچه فروش و ثبت سفارش راه اندازی شده است، این دو سامانه چه تاثیری در بازار دارند؟
این سامانه ها هم نتوانستند انتظارات بازار را برآورده کنند؛ خودروها در گمرک مانده اند، برخی در پارکینگ‌ها خاک می خورند و عرضه به بازار به‌شکل واقعی انجام نشده است. اختلاف قیمت خودروهای وارداتی میان سامانه و بازار آزاد هنوز زیاد است؛ تا زمانی که تحریم ها پابرجا باشد، واردات خودرو بیشتر یک نمایش تبلیغاتی به جای سیاست اقتصادی مؤثر خواهد بود. امیدواریم با بهبود روابط بین المللی شاهد ورود خودروهای اروپایی، کره جنوبی و ژاپنی تولید کارخانه مادر به جای مونتاژ در چین باشیم.
* به ورود خودروهای خارجی توسط شرکت های مادر اشاره کردید، حضور نمایندگی خودروسازان اروپایی و آسیا جنوب شرقی چه تاثیری در بازار دارد؟
تنها در صورتی که تحریم ها برداشته شود، می توان به ورود نمایندگی های رسمی و عرضه گسترده خودروها امیدوار بود. آن زمان است که هم به لحاظ کیفی می توان رقابت ایجاد و هم به لحاظ کمی بر بازار تأثیر خواهد گذاشت. البته همین تعداد محدود خودرو هم که وارد شده، تأثیر روانی مثبتی بر کنترل قیمت ها داشته؛ ولی کافی نبوده است.
واردات خودروهای کارکرده را باید یک ابزار روانی دیگر نماید؛ هر وقت عرضه خودرو با مشکل مواجه یا برای سال جاری کاهش تولید پیش بینی می شود، بحث ورود خودروهای دست دوم مطرح می شود
* به تازگی اخباری از جدیت ورود خودروهای کارکرده به گوش می رسد، به نظر شما این محصولات بالاخره به بازار کشور خواهند رسید؟
واردات خودروهای کارکرده را باید یک ابزار روانی دیگر نماید؛ هر وقت عرضه خودرو با مشکل مواجه یا برای سال جاری کاهش تولید پیش بینی می شود، بحث ورود خودروهای دست دوم مطرح می شود. اما در عمل، متولیان و فعالان در واردات خودروی صفر کیلومتر هم مانده اند، چه برسد به خودروهای کارکرده؛ بدون مکانیزم شفاف، این طرح ها بیشتر ابزار گفتاردرمانی به جای اتخاذ راه حل واقعی است.
* کارشناسان نوید از بهبود روابط بین المللی و واردات خودرو گسترده می دهند، به نظر شما این مساله چه تاثیری در بازار خودرو خواهد داشت و سیاستگذاران صنعتی باید چه اقدامی انجام دهند؟
امیدوارم این بار اشتباه دهه ۷۰ خورشیدی تکرار نشود، در دهه ۷۰ خورشیدی تا سال ۱۳۸۴ واردات خودرو را ممنوع کرده بودند، این تصمیم با بهانه حمایت از خودروساز داخلی انجام شد که منتج به فضای انحصاری برای بازار خودرو شد. درحالی که کشورهایی مانند چین و ترکیه با باز کردن درهای واردات خودرو، صنعت خود را به سمت رقابت و رشد سوق دادند. سیاستگذاران و متولیان صنعت و بازار خودرو باید از این نوع استراتژی پند گرفته و برای ایجاد رقابت و توسعه صنایع خودروسازی، مسیر فرآیند واردات خودرو را بعد از بهبود روابط بین الملل بهبود بخشند.
